Passiefhuis met triplex appartement

Een nieuwbouw inpassen, midden in de stad, is altijd een uitdaging. Zeker als het gaat om een blikvanger als deze: een passiefhuis op palen, waar hout zowel binnen als buiten de hoofdrol speelt. Binnen als basismateriaal voor het geraamte, en buiten als een hoekig serpent dat zich ritmisch een weg naar boven baant.

Een knipoog naar Rue du Serpentin

Architecten geven elk een nieuw project waar ze aan beginnen een naam. Dat kan een codewoord zijn, initialen, de voornaam van de bewoners of de naam van de straat waar het gebouw zal komen. Hier was het laatste het geval: de naam Serpentin verwijst naar de gelijknamige Brusselse straat, vlakbij de Vijvers van Elsene. Het blijkt ook een heel toepasselijke naam, want in de houten bekleding van de gevel kun je met een beetje fantasie inderdaad een kronkelend ‘serpent’ zien. “Ik snap wat je bedoelt”, zegt architect Benoît Nis van FORMa* architectures als we hem daarop wijzen. “Al is dat puur toeval. De architectuur van dit gebouw hing volledig af van de ruimte die beschikbaar was tussen de aanpalende panden. Omdat de wijk eigenlijk al overbevolkt is, wilden we de buren niet lastig vallen met nog meer uitsprongen en schaduw, dus hebben we gewoon het silhouet van de twee huizen ernaast gevolgd en ons vooral op de leefruimte binnen gericht” Toch blijft de gelijkenis met een slang die tussen zijn buren ligt te kronkelen opvallend, zeker als je de achtergevel van het huis ziet.

Vruchtbare samenwerking

Harold en Caroline woonden in een groot appartement in Ukkel. Maar met de komst van de kinderen besloten ze wat dichter bij het centrum te gaan wonen. Harold botste toevallig op de ideale locatie: een oud atelier tussen twee rijhuizen. Dat hij FORMa* architectures onder de arm nam, was een logische keuze, want hij hield van hun stijl. Bovendien waren het zijn bovenburen op het werk. “Mijn eigen beroep heeft niets met architectuur te maken, en dat heb ik altijd een beetje jammer gevonden”, vertelt hij. “Daarom was het een echte luxe om met iemand als Benoît samen te werken.” Nis is het er volledig mee eens dat een goede verstandhouding tussen bouwheer en architect de beste garantie voor een mooi resultaat is. “Niet dat er onderweg geen meningsverschillen waren, maar die hebben we altijd kunnen oplossen.”

Geslaagde formule

Het oude depot was zo verkrot, dat het geen zin had om het te proberen redden. Maar wat voor woning moest er in de plaats komen op die 125 m2? Benoît Nis en Harold kozen voor een gebouw met drie units: op de gelijkvloerse verdieping een polyvalente ruimte die ze als kantoor konden verhuren, op de eerste verdieping een appartement met twee kamers, ook om te verhuren, en daarboven een triplex appartement voor Harold en zijn gezin. Het is 2009. Aanvankelijk is het plan: een lage-energiewoning bouwen. Maar geleidelijk aan, na een hele rist problemen met aannemers die te weinig vertrouwd zijn met bepaalde technieken, wordt het project niet minder ambitieus, maar juist meer, want het uiteindelijke ontwerp werd een passiefhuis. De basis was een plaat van gewapend beton, waarop metalen palen werden gezet, die het houten geraamte dragen. Op de verdiepingen werden ook metalen zuilen gebruikt om de houten structuur lichter te maken en meer draagkracht te geven. Resultaat: Harold en Caroline genieten nu van een open en tegelijk intieme woning, waarvan de ruimtes, die allemaal rond het metalen trappenhuis liggen, vrij met elkaar communiceren.

Gepast cadeau

“Ons vorig appartement was 240 m2, terwijl we nu met z’n vieren op een oppervlakte van amper 170 m2 wonen. Toch is er genoeg plaats voor iedereen”, vertelt Harold. FORMa* architectures werkte immers veel met geïntegreerde meubels, die ter plaatse werden gemaakt van hout dat Harold speciaal daarvoor had besteld. Dankzij al dat maatwerk bleef er een maximum aan ruimte vrij, en was er zelfs nog plaats voor vrijstaande meubelen. “Wij hebben niet veel nodig. Eén ritje met een bestelwagen volstond om onze hele inboedel te verhuizen. Maar de weinige meubelen die we hebben, daar zijn we aan gehecht: de barkrukjes die we op de rommelmarkt van het Vossenplein vonden en die we lieten overtrekken met dierenhuid, een tafel van Jean Nouvel, een paar stukken van Eames, waaronder twee fauteuils in een zeldzame uitgave bij Herman Miller…” Harold en Caroline zijn heel blij met hun unieke woning, en wilden de architect op een originele manier bedanken: “Op het einde van de werken hadden we een verrassing voor hem: een plaat met zijn naam erop, om op de gevel te hangen, net als vroeger.”

Bron: Feeling Wonen maart 2016 | Tekst: Jean-Michel Leclercq | Foto’s: Laurent Brandajs